پایپینگ فرآیندی است که در آن انواع لوله ها، اتصالات و شیر آلات را برای راه اندازی یک سیستم و در راستای انتقال نوعی از انواع سیالات (مایع، جامد و یا گاز) از نقطه و مکانی به نقطه و مکانی دیگر، مونتاژ می کنیم. به این عملیات، پایپینگ یا سیستم لوله کشی می گویند.
از نظر عملیاتی و اجرایی سیستم لوله کشی به 3 دسته کلی تقسیم می شود. سیستم لوله کشی صنعتی (Piping)، سیستم لوله کشی شهری و ساختمانی (Plumbing) و سیستم لوله کشی خطوط انتقال (Pipe Line) که هر یک از این مقوله ها به شیوه خاص و با طراحی های گوناگونی قابل اجرا و بهره برداری هستند.
سیستم لوله کشی ممکن است از مواد مختلفی از جمله فولاد نرم، فولاد ضد زنگ، آلومینیوم، برنج، مس، شیشه یا پلاستیک تشکیل شده باشد. معمولاً اتصالات و شیرآلات لوله از همان مواد لوله ساخته می شوند. انتخاب مواد و همچنین اندازه لوله به پارامترهایی مانند ماهیت سیال، فشار، دما و سرعت جریان بستگی دارد.
تجهیزات پایپینگ
انواع تجهیزات پایپینگ شامل موارد زیر می شود:
انواع شیر آلات صنعتی
شیر آلات صنعتی در سیستم های پایپینگ شامل انواع زیر می شود:
- شیر اطمینان یا سیفتی ولو
- شیر یک طرفه یا چک ولو
- شیر سوزنی یا نیدل ولو
- شیر دیافراگمی یا دیافراگم ولو
- شیر پروانه ای یا باترفلای ولو
- شیر سماوری یا پلاگ ولو
- شیر توپی یا گازی یا بال ولو
- شیر کروی یا گلوب ولو
- شیر دروازه ای یا گیت ولو
- روتاری ولو یا شیر دوار
- شیر صافی یا استرینر کنترل ولو
- شیر برقی
- شیرفشار شکن
انواع پایپ و تیوب
انواع پایپ و تیوب که در سیستم پایپینگ مورد استفاده قرار می گیرد، شامل موارد زیر می شود:
- لوله کربن استیل
- لوله استنلس استیل (فولاد ضد زنگ)
- لوله گالوانیزه
- لوله بدون درز
- لوله داربست لوله درزدار صنعتی
- لوله درزدار تست آب
- لوله اسپیرال
- لوله درزدار تست گاز
- لوله جدار چاه
- لوله آتشخوار
- لوله مبلی
- لوله PVC
- لوله GRP
- لوله پلی اتیلن
- لوله کاروگیت
- لوله پلی پروپیلنPP
- لوله پوش فیت
- لوله پنج لایه
- لوله نیوپایپ
- لوله سوپرپایپ
- لوله آلومینیومی
- لوله مسی
انواع اتصالات
اتصالات پایپینگ یا فیتینگ شامل موارد زیر است:
- اتصالات جوشی
- تبدیل
- زانویی
- سه راهی
- کپ
- بست لوله
- اولت
- اتصالات ساکتی
- اتصالات رزوه ای
انواع گسکت
انواع گسکت در سیستم پایپینگ شامل موارد زیر است:
- گسکت غیر فلزی
- گسکت نیمه فلزی
- گسکت فلزی
- گسکت لاستیکی
- گسکت اسپیرال وند
انواع فلنج
- فلنج گردن دار جوشی
- فلنج اسلیپون
- فلنج ساکتی
- فلنج رزوه ای
- فلنج لپ جوینت
- فلنج کور
- فلنج عینکی
- فلنج گردن دار جوشی Galperti
انواع تجهیزات عایق کـاری
- نوار رپینگ
- پرایمر
انواع پیچ و مهره
- پیچ
- مهره
- واشر
انواع تله بخـار
- تله بخار فلوتری
- تله بخار ترمودینامیکی
انواع توپی انسداد
- توپی انسداد آب و فاضلاب
- توپی انسداد نفت و گاز
به جز موارد بالا، انواع لرزه گیر یا اکسپنشن جوینت، رگولاتور، عملگرهای (اکچوئیتور) الکتریکی و پنوماتیکی، پوزیشنر، پروفیل هم از دیگر تجهیزات پایپینگ به شمار می روند.
پایپینگ صنعتی چیست؟
پایپینگ صنعتی همان لوله کشی صنعتی است که از مجموع تعدادی لوله به همراه اتصالات، شیرآلات و تجهیزات خاص در راستای انتقال سیالات تشکیل شده و گونه های متفاوتی دارد، و معمولا در مکان های خاص و به دور از سکونت اجرا می شوند مانند پتروشیمی ها، پالایشگاه ها، نیروگاه ها و دیگر اماکن که برای اجرای این نوع لوله کشی ها مناسب باشند. همانطور که گفته شد هدف از اجرای پایپینگ صنعتی، انتقال سیالات مختلف به صورت مطمئن و بهینه از یک نقطه به نقطه ای دیگر با پایین ترین نرخ هدر رفت می باشد.
امروزه با طیف وسیعی از انواع لوله ها، اتصالات و شیرآلات با سایز، متریال و جنس های مختلفی رو به رو هستیم که هر کدام مناسب با شرایطی خاص و مطابق با طیف خاصی از سیالات هستند. در این بین یک سری لوله و اتصال و شیرآلات با مواد و متریال آلیاژی مانند کاپر، نیکل، اینکونل، تیتانیوم، استنلس استیل و سایر فولاد های گران و ارزشمند برای استفاده در سیستم های خاصی که سیالات اسیدی و خطرناک را در درون خود دارند تولید می شوند.
متریال های لوله کشی صنعتی اعم از لوله، اتصال و شیرآلات همگی بر طبق استاندارد های گوناگون جهانی مانند استاندارد های ASME B31.0، ASTM، ANSI، API، EN و DIN ساخته شده و مورد استفاده قرار می گیرند.
پایپینگ سالیدورک
سالیدورک یکی از بهترین نرم افزار های طراحی مدل و سیستم های پایپینگ صنعتی یا همان لوله کشی صنعتی است، به این منظور که طراح به کمک این نرم افزار قادر خواهد بود که مجموعه هایی از سیستم های پالایشگاهی و نیروگاهی، حرارتی و برودتی که دارای مسیر های لوله کشی، کابل کشی، بست ها، مخازن و غیره می باشند را طراحی نماید.
یک قابلیت منحصر به فرد نرم افزار سالیدورک را نسبت به هم طراز های خودش متمایز کرده، و آن هم وجود قابلیت پلاگین (Routing) بوده است، این قابلیت باعث می شود که طراح دیگر نیازی به طراحی مسیر های لوله در محیط های معمول نرم افزار نداشته و تنها با قرار دادن استاندارد لوله یا لوله هایی که در داخل مسیر پایپینگ باشند را انتخاب کرده و بعد از آن با رسم کردن مسیر پایپینگ در محیط Sketch، لوله به شکل سه بعدی نمایان می شود.
پایپینگ نیروگاهی
پایپینگ نیروگاهی یا لوله کشی نیروگاهی که با اصطلاح پاور پایپینگ (Power Piping) در صنعت شناخته می شود، به طور اختصاصی برای سیستم های سرمایش و گرمایش مرکزی در کارخانه های صنعتی، نیروگاه های برقی و در مقیاس های بزرگ طراحی شده و اجرا می شوند. به تعریف از استاندارد جهانی ASME مهندسین مکانیک آمریکا، سیستم های پایپینگ غیر خدماتی را به عنوان پایپینگ نیروگاهی معرفی می کنند، و لازم به ذکر است که این سیستم ها با انرژی حاصل از فعل و انغعال بخار و آب سر و کار دارند.
اصطلاحات رایج در صنعت لوله کشی صنعتی
- لوله کشی فرآیندی Process Piping
- لوله کشی نیروگاهی Power Pipping
- لوله کشی تاسیسات ساختمانی Plumping
- لوله کشی شهری Civil Piping
- لوله کشی خدماتی Service Piping
- لوله کشی تبرید Refrigeration Piping
- لوله کشی دریایی Marine Piping (Offshore)
استاندارد های ASME B31 مخصوص پایپینگ صنعتی و خطوط لوله
- ASME B31.1 مخصوص لوله کشی نیروگاهی
- ASME B31.2 لوله کشی سوخت گازی
- ASME B31.3 لوله کشی پالایشگاهی فرآوری مواد شیمیایی
- ASME B31.4 سیستم خطوط انتقال مایعات
- ASME B31.5 لوله کشی تبرید و اجزای انتقال حرارت
- ASME B31.8 لوله کشی انتقال و توزیع گاز
- ASME B31.8S مدیریت یکپارچه سیستم خطوط لوله گاز
- ASME B31.9 لوله کشی خدمات ساختمان
- ASME B31.11 لوله کشی حمل و نقل دوغاب
- ASME B3.1.12 لوله کشی و خطوط لوله هیدروژن
- ASME B31G راهنمای تعیین مقاومت باقیمانده خطوط لوله خورده شده (تخمین عمر باقیمانده از خطوط)
کاربرد پایپینگ
- پترو شیمی ها
- پالایشگاه ها
- تاسیسات نیروگاهی
- کارخانه جات فرآیندی
- خطوط انتقال مواد
- آفشور Offshore (خطوط دیایی)
- شبکه های آب و فاضلاب شهری
- تاسیسات ساختمانی
دیدگاه خود را بنویسید